Q
Qaffar, Bağışlama: G-F-R kökündən bürümək, qorumaq, düzəltmək və ya bir şeyi zərfə qoymaq. Qullarının günahlarını bağışlayan, onlara qarşı bağışlayan olmaq. Qufran: Qulun bir pislik, müsibət və əzaba uğramaqdan Allah tərəfindən qorunması.
Qahhar: Qəhr, qəhr edən. Üstün güc və iqtidar sahibi, Qəhr edən, hər şeyə istədiyini edəcək surətdə qalib və hakim olan. Allah.
Qani: Heç bir şeyə ehtiyacı olmayan və hər kəs, hər şeyi özünə möhtac edən. Allah.
Qarn: Bir insan nəsli. Dövr, əsr. Bir-birinin müasiri olaraq yaşayan insanlar. Ölkə. Zaman. İnsanlardan bir ümmət, birlik.
Qeyb: Hazır və göz önündə olmama; qaiblik, duyğuların və insan elminin dərk edə bilmədiyi, gözdən gizli olan hər şey. Şahidliyin (görmənin) əksi. Quranda Allahın varlıqlarından xəbər verdiyi, amma mahiyyətlərini həqiqi mənada bilmədiyimiz yerlər, varlıqlar. Keçmişə aid məlumat və xəbər. Görünməz aləm. Vəhy, ilahi xəbər.
Qeybət: Birinin (özü olmadığı halda) haqqında danışma, yaxud əleyhinə söz söyləmə, dalınca danışma. Dedi-qodu.
Qəbilə: İnsanın kəlləsini təşkil edən baş sümüklərindən hər biri. İki və ya daha çox saydakı tayfanın toplanmasından yaranan və bir-birlərinə qan və qohumluq bağı ilə bağlı olub məsuliyyətləri "qəbul" edən insan birliyi.
Qədər: Qədr, təqdir, miqdar. Məsləhətə və ehtiyaca çatacaq olan miqdar, ölçü. Müddət. Güc çatdırma. Həqiqətən yaratmaq. Forma və şəkil vermə. Təqdir etmə, təyin etmə.
Qədr: İstədiyini istədiyi kimi etməyə gücü çatan, iqtidar özündən olan. Allah.
Qəflət: Yaddaş itkisi və ya yatdığına görə unutma, səhv. Diqqətsizlik, qafillik. Məcazi mənada şüurda zəiflik, səhlənkarlıq, əhəmiyyətli hesab etməmək. Səhv, günah.
Qənimət: Qunm, bir şeyə çətinlik çəkmədən çatmaq, düşmənə məxsus olanları götürmək. Termin kimi müsəlman olmayanlardan döyüşün nəticəsində alınan mal, dəyər və hər cür əmtəəyə deyilir.
Qəsd, Muksit: Ədalət. Çoxluq və nöqsan olmadan həssas, ədalətli ölçü. Quranda İslami hökm. Termin kimi miras mallarında bərabərlik və ədalət.
Qəsd, Muktəsid: Yolun doğru tərəfi. Hədəfə çatan yolu tutmaq.
Qəyyum: Yaradılmış hər şeyi tədbir edib qoruyan. Oturması, yatması, mürgüləməsi, unutması, gözdən qaçırması, laqeyd yanaşması olmayan. Öz zatı ilə qaim. Yaratmaqda, ruzi verməkdə, idarə etməkdə tək sahib, hakim. İdarə edib qüvvədə saxlayan. Allah.
Qəza: Bir işi tamamilə kəsib atmaq, ayırıb bitirmək. Qəti hökm verib icra etmək. Bir şeyi diləmək, istəmək. Qərar. Quranda, vəhy, hökm.
Qəzəb: Ürəkdə qanın qaynaması, intiqam istəyi və ya bu istəklə bağlı həyəcanlanma, hiddətlənmək. Hirs, qeyz. Lənət. Razılığın əksi.
Qiblə: Üzünü tutduğun istiqamət. Namazda səcdənin istiqaməti. Kəbənin mərkəzi.
Qına (İstiğna, tüğyan): Tağa felindən, suyun daşaraq məcrasından çıxması. Daşqınlıq, həddini bilməmək, qürur. Quranda Allaha təslim olmamaq. Özünü tamamilə sərbəst saymaq, Allaha möhtac saymamaq. Zənginlik, heç kimə və heç bir şeyə ehtiyac duymama, bir şeyə çatıb onun yerini tutmaq.
Qisas: Kəsmək mənasında qəsəs sözündən götürülüb. Eyniylə qarşılıq vermək, misli ilə cavab vermək. Hər hansı bir haqqı misli ilə dəyişdirmək. Yaralama və öldürmə hadisələrində hüquqi, hökm olaraq tətbiq olunur. Yanıltmaq təsirinə görə insanları öldürülməkdən qurtardığı üçün Quranda həyat qaynağı olaraq xatırlanmışdır. Öldürülən adamın yaxınları razı olsalar qisas yerinə bağışlamaq mümkündür.
Qissə: İzləmə. Xəbər. Keçmişdən köçürülən həqiqi bir hadisə. Tarix. Qələmə alınan və ya dillərdə gəzən hekayə. Hadisə. Keçmişlərin xəbərləri, şifahi ənənə. Dastan. əfsanə.
Qiyam: Qaldırıb tikmək, düzəldib istiqamətləndirmək, davam etmək, diqqət göstərib tətbiq etmək. Riayət. Mühafizə. Əzm, dayanıqlılıq, ayağa qalxmaq, ayaqda dayanmaq. Namazın bir rüknü. İbadət. Qiyam, baş qaldırma.
Qiyamət: Lüğəvi mənası qalxmaq, diriltmək, tikilmək, qiyam qaldırmaqdır. Kosmik mənada dünya həyatının sonu, kainatın nizamının pozulması. Yerin, göyün, ulduz və planetlərin bir-biri ilə toqquşması, dağların pambıq parçaları kimi dağılması. Kaariyə. Son.
Qövm: Tayfa və qəbilədən daha böyük insan birliyi. Əvvəllər bu termin təkcə kişilər birliyinə məxsus idisə, daha sonra ümumiyyətlə məskunlaşan və daxilində qadın və qızların da olduğu insan birliklərinə verilən addır . Xalq.
Quran: Məsdər olaraq mənası oxumaq. Hz. Peyğəmbərə Allah tərəfindən Cəbrayıl vasitəsilə bütün insanlara çatdırılmaq üçün endirilən müqəddəs kitab.
Qurban: Yaxınlaşmaq üçün, xeyir üçün özü ilə Allaha yaxınlaşılan şey, ən əziz, ən müqəddəs bir şey yolunda canından keçmiş, özünü fəda etmək. Allah adına və Allahın adını zikr edərək heyvan kəsmə.
Qüds: Özündə heç bir nöqsanlıq olmayan, ucalıqda bənzərsiz. Səhvdən, qəflətdən, acizlikdən və hər cür nöqsanlıqdan uca və tamamilə münəzzəh.
Qürur: İnsanın nəyisə özünün etdiyini düşünərək sevinməsi, öyünməsi, lakin daha sonra pis olduğunu öyrənib pis olması. Aldanış, tamah. Batil olan, insanı yanıldan, aldadan hər şey. Mal, mövqe, şəhvət, təkəbbür v. b.
Qüsl: Yuyunma, yuma. Boy dəstəmazı.




Əsas Səhifə